Endüstriyel Analiz

Çelik

Global sektörlerin tamamında geçerli olduğu gibi, çelik sektörü 2009 yılında zorlu bir süreç geçirdi. Talep ve satış fiyatlarındaki derin düşüşün yanı sıra uzun vadeli alım kontratlarına bağlı maliyet baskısı birçok çelik tesisinin; üretim kısıntısı, tesis kapatma, küçülme, düşük satış marjlarıyla iş yapma gibi sonuçlarla karşılaşmasına yol açtı.

Arz/talep dengelerinde kısa sürede hızlı değişimler yaşanması çelik fiyatlarını beklenenden daha dalgalı bir seyre soktu. 2008 yılının 3. çeyreğinde başlayan fiyat düşüşü eğilimi yıl ortasına kadar devam etti. 2009 Haziran ayındaki yükselme eğilimi yılın sonunda da nispeten dengeli bir gelişim gösterebildi.
Her halükarda, sektörün geneli için katma değer yaratılmayan bir yıl geçirildi, dünya genelinde % 8 küçülmeyle ham çelik üretim seviyesi 1.2 milyar tona düştü. Türkiye’de nispeten daha düşük bir küçülme (% 6) söz konusu oldu. Uzun çelik üretiminin aksine, yassı çelik üretimi İsdemir’in de faaliyete geçmesiyle % 15 oranında artarak 4.7 milyon tona ulaştı. Bununla beraber soğuk ve galvanizli sac pazarları genelinde önemli ölçüde küçülme söz konusu oldu (% 9). 2009 yılının ayrıştırıcı bir özelliği de Türkiye’de yassı çelik alanında birçok yeni özel sektör yatırımının gündeme girmesiydi. Yatırımların kademeli olarak devreye girişi ile ülke genelindeki arz/talep dengesinin gelecekte iç üretim lehine önemli seviyede farklılaşacağı mutlak bir gerçek olarak ortaya çıktı.
Aynı eğilimlerle, 2009 yılında yurtiçi çelik boru talebi de % 12 oranında azalarak yaklaşık 1.5 milyon ton seviyesine geriledi. Boyuna kaynaklı borular için gerek inşaat gerekse başta otomotiv olmak üzere imalat sektörlerindeki daralmalarla her çelik segmentinde küçülme söz konusu oldu ve toplam pazar hacmi 1.2 milyon ton olarak gerçekleşti. (2008: 1.3 milyon ton)

Boru Grubu

Borusan Mannesmann Boru (BMB), 2009 yılında önceliğini pazar konumunu güçlendirmeye odaklayarak, ürün gamını ve dağıtım kanalını genişletti. Münhasır ve yetkili satıcı sayısını % 14 oranında artırarak 170 adete ulaşırken, yüksek katma değerli ürünler (basınçlı, özel ve spiral borular) toplam üretimin içinde % 50’ye yakın pay aldı. Her kriz döneminde olduğu gibi, ihracat performansına odaklanıldı. Hedef pazarlarda 50 ayrı ülkeye ihracat gerçekleştirilerek, üretimin yarısından fazlası ihraç edildi.

Bütün bu olumlu gelişmelere karşın, % 19 seviyesindeki hacim daralması ile birlikte çelik fiyatlarındaki önemli düşme etkisi; cironun % 43 oranında azalmasıyla neticelendi. 2009 yılı cirosu 546 bin ton satış karşılığında 485 milyon $ oldu.

2008 yılındaki ani kriz etkilerinden sonra, 2009 yılı içinde kâr dengeleri tekrar kuruldu. Yılın genelinde iyileşerek gelişen neticelerle 2008’de çok düşen % 9 oranındaki brüt kâr marjı biraz artarak % 12 seviyesine yükseltildi. FVAÖK marjı ise gider yönetimindeki başarıya bağlı olarak 34 milyon $ karşılığında % 7 oranında gerçekleşti. Şirketin operasyonel faaliyet giderlerindeki azalma ve verimlilik çalışmaları, yalnızca 2009 için değil, 2010 yılı ve sonrasında da önemli kazanımlar sağlayacak nitelikte hayata geçirildi. Bunun yanı sıra 2008 yılının son döneminde başarıyla yürütülen bilanço küçültme ve borç ödeme eğilimi 2009 yılında da aynı disiplinle sürdürülerek, net borçlanma düzeyi % 31 oranında azaltıldı.

Yassı Çelik Grubu

Yassı çelik faaliyetinin ve Grup içindeki şirketlerin en büyüğü konumundaki Borçelik, kriz yılını önemli kazanım ve başarılarla geçirdi. Daralan pazarda yeni galvaniz hattı yatırımını da kademeli olarak faaliyete geçiren şirket, yurtiçi pazar payını yaklaşık % 42 oranında artırarak % 27 paya ulaştı. Aynı şekilde, yurtdışı pazarlarda da fırsatçı ve dinamik pazarlama taktikleri kullanarak toplamda % 22 tonaj büyümesi ve 1.060 bin ton üretim gerçekleştirdi. Tüm bu gelişmeye karşın çelik fiyatlarının etkisiyle şirket cirosu % 21 daralma ile 742 milyon $ olarak gerçekleşti. Kârlılığındaki gelişim ciroya kıyasla yeni yatırımın amortisman ve faiz yüklerinin etkisine rağmen daha olumlu seviyedeydi. FVAÖK seviyesi 71 milyon $ karşılığında % 10 olarak gerçekleşti (2008: % 9). Vergi öncesi kârlılık seviyesi de etkin bilanço yönetimi ve nispeten düşen operasyonel faiz yükünün de etkisiyle 39 milyon $ seviyesinde neticelendi.

Yassı çelik alanında Borçelik ile entegre olarak çelik servis merkezi faaliyetini yürüten Kerim Çelik ise, 2009 yılında 2008’deki kayıplarını büyük ölçüde dengelediği olumlu bir performans gösterdi.

Kerim Çelik, pazardaki tüm olumsuzluklara rağmen 2008 yılına göre sadece % 2 oranında hacim küçülmesi ile 259 bin tonluk seviyeye ulaştı. Diğer çelik şirketlerinde olduğu gibi fiyatların düşüşüne bağlı önemli ciro kaybı (% 38) ile 144 milyon $ gelir elde etti. Zarar eden yılın ardından kârlı, dengeli ve sürdürülebilir operasyon seviyesinde Borçelik ile entegrasyonun etkisi büyük oldu. Yeni Bursa şubesi, otomotiv ana ve yan sanayi üretimindeki sorunlara rağmen 75 bin tonluk sevkiyat gerçekleştirdi. Tedarik zinciri yönetiminin başarılı uygulamalarıyla şirketin stok dönüş hızı seviyesi ortalama % 55 oranında azaltıldı. Bu suretle pazar dinamiklerine hızlı uyum ve risk faktörünü minimize etme olanağı yaratıldı. Sonuç olarak yılın geneli kârlı seviyede neticelendirildiği gibi, FVAÖK seviyesi 7 milyon $’a ulaştı.

Borusan Holding.Tüm Hakları Saklıdır.