Genel Değerlendirme

2009 yılında zor bir dönemden geçtik. Küresel kriz ortamının getirdiği olumsuzluklarla kaçınılmaz şekilde küçülürken, gerçekçi ve odaklı planlarla bünyemizi güçlendirip başarılı iş sonuçları elde ettik.

2009 yılı sonuçlarını etkileyen başlıca faktörler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• 2008 yılında dünya tarihindeki en üst seviyelerine çıkan ve son çeyrekte 2/3 oranında değer kaybına uğrayan çelik fiyatları, yılın ilk yarısında elde kalan stokların ve çelik üreticilerinin arz dengesindeki kısıtlamalarının etkisiyle yine düşük seyretti. Yılın ikinci üç aylık döneminde devlet teşviklerinin etkili olması ve giderek normalize olan üretim dengeleriyle fiyatlarda kısmi bir toparlama söz konusu oldu. Yılın genelinde çelik fiyatlarını talepten çok arz dengeleri belirledi ve hassasiyet yıl boyunca devam etti.
• Dünya ekonomilerinin gidişatında ve genel dengelerin nisbi olarak sağlanmasında uygulamaya alınan devlet programlarının payı ve etkisi çok belirgin seviyede gerçekleşti. Faaliyet gösterdiğimiz sektör ve bölgelerdeki dinamikler bu açıdan ciddi şekilde etkilendi. Türkiye’nin dünya geneline kıyasla sınırlı olumsuz etkiye maruz kalması ayrıca fırsat yarattı .
• Ülkemiz genelinde hizmet verdiğimiz otomotiv, beyaz eşya gibi sektörlerde devlet teşvikleri talebi belirleyici oldu. Her şeye rağmen ülke genelinde negatif büyümenin ve tüm sektörlerde tüketimin daralmasının önüne geçilemedi .
• Kriz yönetimini etkin ve iyi yapan, mali gücünü koruyan işletmeler gerek finansal kaynakların kullanımında gerekse içinde bulundukları pazarlarda avantaj elde etti

Borusan Grubu’nda 2009 yılında % 29 daralma ile 2.4 milyar $ ciro elde edildi. Ciro kaybının yaklaşık % 80’i global çelik fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak gerçekleşti. Faaliyet alanlarımızda satış hacimlerinin sektörlerine göre iyi seviyede olması ve pazar payı kazançları konjonktürün getirdiği olumsuz etkileri nispeten karşıladı.

Faaliyet gösterdiğimiz sektörlerdeki önemli küçülme trendine karşın 2.4 milyar $’lık ciro başarılı bir seviye olarak görülmelidir.

Çelik Grubu 2 milyon ton çelik işleyerek, fiyat düşüşüne rağmen yine de % 55 pay ile en büyük ciro katkısını sağladı (2008: % 62). Yassı Çelik Grubu 786 milyon $, Çelik Boru Grubu ise 544 milyon $ ciro elde etti.

Distribütörlük faaliyetleri de zorlu bir yıl geçirdi. Birinci çeyrekte çok ciddi darbe alan otomotiv sektörü 2. çeyrekten itibaren teşviklerle ciddi bir atılım yaptı. Toplam faaliyetin portföy içindeki payı % 38’e ulaştı (2008: % 33).

BMW, MINI, Land Rover Türkiye temsilciliği yoğun kriz etkisiyle birikmiş stoklarını başarıyla satışa dönüştürüp, tarihinin en yüksek ikinci satış seviyesini yakaladı.

Caterpillar faaliyetinin Türkiye pazarındaki daralması kademeli olarak 2009 yılı sonuna kadar sürdü. Yurtdışı temsilcilikler, özellikle Kazakistan’daki kriz süreci faaliyetlerinin toparlanması yılın son döneminde başladı.

2000 yılından beri reel büyüme alanında en yüksek performansı gösteren lojistik faaliyetlerinde ise sektörel küçülmenin yanı sıra risk yönetimi ve kârlılığı muhafaza etme tercihleri nedeniyle küçülme etkisi göreceli daha yüksek oldu. Toplam ciro 199 milyon $, grup dışı hizmet cirosu ise 119 milyon $ olarak gerçekleşti.

Kriz döneminde yurtdışı faaliyetlerdeki ciro daralması (% 33) yurtiçine göre daha yüksek oranda oldu. Sanayi şirketleri ihracat hacimlerini artırıp çelik fiyatındaki olumsuz düşüşe maruz kalırken Caterpillar faaliyetinde Kazakistan gibi özellik arzeden piyasalarda belirgin küçülme söz konusu oldu. Türkiye’nin nispeten olumlu ekonomik konjonktürü, dengeleri yurtiçi lehine çevirdi.

Yıl genelinde satış kârlılığı daha dengeli olarak seyredip, 2008 yılına kıyasla yaklaşık % 2 oranında bir artışla % 13 seviyesini aştı. Hemen her faaliyet piyasa şartlarında hedeflediği kârlılık seviyelerini gerçekleştirdi. Düşen iş ölçeğinin getirdiği dezavantajlar verimlilik çalışmalarıyla büyük ölçüde bertaraf edildi.

Benzer şekilde neredeyse cirodaki daralmaya paralel şekilde azaltılan (% 25) faaliyet gider bazı şirket kârlılığının iyileştirilmesinde temel bileşkelerden birisi oldu. Ölçek ekonomisi sağlama, ihtiyaçların gözden geçirilmesi, süreç yapılandırma, organizasyonel verimlilik çalışmaları temel iyileşme unsurlarıydı.

Bu dinamikler neticesinde Borusan Grubu’nun FVAÖK seviyesi 2009 yılında 175 milyon $’dan 223 milyon $’a ulaştı. Kriz yılında % 5 seviyesine düşen satışlara olan FVAÖK oranı % 9’a ulaştı ve 2010 yılında beklenen hem yapısal hem de rakamsal iyileşmenin güçlü sinyallerini verdi.

2008 yılının son çeyreğinde çok ciddi boyutta azalan işletme sermayesi seviyesinin 2009 içinde de faaliyet seviyesindeki daralmaya paralel bir gelişimi söz konusu oldu. Distribütörlük işlerinde birikmiş stokların likiditasyonu yılın ilk yarısında gerçekleştirildi. Yılın son döneminde çelik fiyatlarının artış trendine girmesi ve 2010 yılına yönelik otomobil modeli alımları, toplam işletme sermayesi daralmasının % 20 seviyesinde kalmasında etkin oldu.

Kriz döneminde gözden geçirilerek portföy yönetiminde stratejik görülen ve iş yapısını uzun vadede olumlu etkileyeceği öngörülen önemli yatırım projelerine devam edildi. 2008 yılı sonunda neticelendirilen yassı çelik yatırımı kademeli olarak hayata geçirilirken, liman yatırımı 2009 yılı sonunda hemen hemen tamamlandı. 40 milyon $’lık yatırımla toplam 100 milyon $’lık yatırım bedeline ulaşıldı. Böylelikle genel kargoda 6.5 milyon ton, konteyner kapasitesinde 400.000 TEU’luk altyapıya kavuşuldu. Yeni stratejik iş alanı olan enerji faaliyetinde 115 milyon $’lık yatırımla toplam yatırım 230 milyon $’a ulaştı ve büyüme süreci devam etti. Almanya’nın 3. büyük enerji şirketi olan EnBW ile yapılan ortaklık sonrası geleceğe dönük planlar olumlu yönde revize edildi. İlk fiili yatırım olan rüzgâr enerjisi üreten Bandırma Borasco yatırımı, Eylül 2009’da faaliyete geçti. Mevcut faaliyetlerdeki yatırımlar ise önceliklendirme ve yeni piyasa şartları gözetilerek yönlendirildi.

2009 yılında gerçekleşen 200 milyon $’lık yatırım ile 10 yıllık kümülatif yatırım seviyesi 1.2 milyar $’a ulaştı.

Yüksek yatırım seviyesine rağmen işletme sermayesi ile iş hacmindeki daralma ve yaratılan kârlılık neticesinde net borçlanma düzeyi disiplini sürdürüldü ve % 17 oranında azalma ile 1.056 milyon $’a düştü.

Gerek borç azalması, gerek azalan borç maliyetleri ve etkin risk yönetimi ile finansal giderlerde de çok önemli iyileşmeler elde edildi.

Tüm bu olumlu gelişmeler, bilanço dengelerinin pozitif yönde değişmesinde etken oldu. Toplam aktiflerdeki büyüme devamlı olurken, borç / özkaynak dengesi % 72 / % 28’den, % 61 / % 39 oranına iyileşerek hedeflenen optimal dengeler sağlandı.

2009 yılı neticelerinde Borusanlılar’ın fedakarlıkları ve iş yapış şekilleriyle fark yaratmalarının etkisi parasal göstergelerle ifade edilemeyecek seviye ve öneme haiz oldu.

Sonuç olarak, başarılı kriz yönetimi ve finansal disiplinin getirilerinin yanı sıra, 2010 yılına ve geleceğe olumlu etki edecek iş dinamiklerine geçiş sağlandı.

Aldığımız bu güçle, 2010 yılında % 20’nin üzerinde büyüme ile birlikte, yeni ürün ve hizmet geliştirmeye öncelik verilmesi, verimlilik çalışmalarının tavizsiz şekilde devam ettirilmesi ve finansal yapının gücünün sürdürülmesi başarının anahtarları olarak hedeflendi.